Sevgili okurlar bugün ceza hukuku ile alakalı mala zarar verme suçu hakkında bilgilendirme yazısı yazmaya karar verdim.
Mala zarar verme, başkasına ait bir malın yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi veya kirletilmesidir. Mala zarar verme suçu, başkasına ait malvarlığına zarar vermeye dönük hukuka aykırı müdahaleleri cezalandırmak amacıyla ihdas edilmiştir. Mala zarar verme suçu ile malvarlığı değerleri korunmak istendiğinden, bu suç “Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde TCK md. 151-152 arasında düzenlenmiştir.
Mala Zarar Verme Suçu Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaştırma
Suçun basit şekli en temel şekli, yani en az cezayı gerektiren şeklidir. Bu suçun basit şekli şikayete tabidir. Suçun mağduru şikayet hakkını faili ve fiili öğrenmesinden itibaren 6 ay içinde kullanmalıdır.
Suçun nitelikli halleri ise daha büyük bir hukuki menfaati ihlal ettiği için daha ağır cezayı gerektiren şeklidir. Bu suçun nitelikli şekilleri şikayete tabi suçlar arasında değildir. Yani, mağdur şikayetçiolmasa bile savcılık tarafından suç kendiliğinden 8 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde soruşturulabilir.
Basit mala zarar verme suçu (TCK md.151/1-2), taraflar arasında uzlaştırma prosedürünün uygulanmasını gerektiren suçlardandır. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilmesi gerekir.
Mala Zarar Verme Suçunun Unsurları
Mala zarar verme suçu ile mülkiyet hakkı korunmaktadır. Suçun konusu menkul bir mal olabileceği gibi gayrimenkul bir mal da olabilir. Yani, mağdurun cep telefonu, gözlüğü, arabası gibi menkul mallarına veya evi, arsası gibi taşınmaz mallarına zarar verilmesi hallerinde bu suç oluşur.
Mala zarar verme suçu genel kast ile işlenebilen bir suçtur. Failin mala zarar verme fiilini gerçekleştirirken özel bir amaçla hareket edip etmemesinin bir önemi yoktur.
Mala zarar verme, seçimlik hareketlerle işlenebilen bir fiildir. Mala zarar verme fiilinin kaç farklı şekilde icra edilebileceği sınırlı bir şekilde TCK md. 151’de ifade edilmiştir. Kanunda sınırlı bir şekilde sayılan eylemler dışında bu suç işlenemez.
TCK’ya göre mala zarar verme suçu, 6 farklı şekilde işlenebilir:
Malı Bozarak veya Kullanılmaz Hale Getirmek Suretiyle
Her malın bir kullanım amacı vardır. Mal, kullanım amacını veya özgülendiği hizmeti yerine getirdiği müddetçe bir değere sahiptir. Fail, icra ettiği fiili ile malın niteliğini değiştirir veya mal özgülendiği fonksiyonu yerine getiremez hale gelirse malın bozulması, kullanılamaz hale getirilmesi suretiyle mala zarar verme suçu meydana gelir.
Yıkmak Suretiyle Mala Zarar Verme
Bir malın yıkılması, malın bünyesinde ciddi değişiklikler meydana getirilmesi anlamına gelir. Yıkmak fiiliyle, malın bünyesinde malı bozmaktan daha büyük bir değişiklik meydana gelmesi kastedilmiştir. Mesela, mağdura ait bir barakanın yıkılması veya evinin dış duvarının yıkılması yıkmak suretiyle bu fıkradaki suç işlenmiş olur.
Tahrip Etme Suretiyle Mala Zarar Verme
Bir mal kendisinden beklenen yararı ancak fiziksel özellikleri ve fonksiyonu ile yerine getirebilir. Malın tahrip edilmesi fiziksel özelliklerini kaybetmesine neden olur. Bir malı tahrip etmek demek, o malı kırıp dökmek, talan ve harap etmektir. Örneğin, mağdura ait evin camlarının kırılması, evin tahrip edilmesi suretiyle suçun oluşumuna vücut verilmesi anlamına gelmektedir.
Yok Etme Suretiyle Mala Zarar Verme Suçu
Yıkılan, bozulan veya kullanılmaz hale getirilen bir mal tekrar tamir edilip fonksiyonu kazandırılabilir. Ancak failin icra ettiği fiil nedeniyle bazen malın tamir edilmesi olanağı ortadan kalkar. Malın yeniden onarılmasını veya kullanılmasını imkansız hale getirecek şekilde ve yoğunlukta işlenen fiil, yok etme suretiyle mala zarar verme suçunu oluşturur.
Kirletmek Suretiyle Mala Zarar Verme Suçu
Kirletmek dışındaki tüm fiiller malın bütünlüğünü ortadan kaldıran, malın kullanılmasını zorlaştıran veya malı kullanılmaz hale getiren fiillerdir. Mala zarar verme fiili bazen eşyanın bütünlüğüne veya fiziksel yapısına zarar vermez. Ancak eşyanın “kirletilmiş” olması nedeniyle eski hale getirilmesi çaba ve masraf gerektirir. Malın kirletilmesi halinde kirletmek suretiyle mala zarar verme suçu oluşur.
Sahipli Hayvanın Öldürülmesi Suretiyle Mala Zarar Verme Suçu
Maalesef, TCK uygulamasında sahipli hayvanlar mal olarak kabul edilmektedir. TCK md. 151/2’ye göre sahipli bir hayvanı haklı bir gerekçe olmadan öldüren kişi mala zarar verme suçu hükümlerine göre cezalandırılacaktır.
